راه‌کارهای برقراری ارتباط بین سانترال پاناسونیک و سیستم تلفنی VoIP

در این راه کار، به بررسی برقراری ارتباط بین سانترال پاناسونیک (Panasonic) و سیستم تلفنی مبتنی بر استریسک (Asterisk)، دلایل انجام این کار و ارائه ی راه حل مناسب می پردازیم؛ در واقع هدف از این راه کار به بررسی راهکارهای ارتباطی سانترال های قدیمی از قبیل سانترال پاناسونیک با سیستم های تلفنی مبتنی بر IP یا VoIP می باشد.

به دلیل تنوع سناریو ها و تجهیزات، از جزییات مربوط به نحوه ی config تجهیزات چشم پوشی شده است. امیدواریم این مقاله میزان قابل توجهی از ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد را برطرف نماید.

با گسترش روز افزون شبکه های IP، سیستم های تلفنی آنالوگ PBX (پاناسونیک و مشابه آن)، یک سیستم تلفنی نسبتاً قدیمی محسوب می شوند؛ در حالی که سیستم های تلفنی مبتنی بر IP همچون استریسک، با کاهش چشمگیر هزینه ها در مقابل امکاناتی که فراهم می کنند، سیستم های تلفنی را متحول کرده‌‌اند. (در این مقاله، منظور از استریسک تمامی سیستم های تلفنی مبتنی بر Asterisk از قبیل FreePBX ، Elastix و … می باشد. )

سازمانی با مقیاس بزرگ را در نظر بگیرید که دارای تعداد قابل توجهی داخلی و خطوط شهری است که از سانترال پاناسونیک بهره می برد و تمایلی ندارد تا سیستم قدیمی خود را یکباره کنار بگذارد. از طرفی  این سازمان نیاز دارد تا از قابلیت های جدید سیستم های تلفنی نیز استفاده کند. در این شرایط چه راه‌حلی از ابعاد گوناگون، بهترین خواهد بود؟
به عنوان مثال برخی از قابلیت های مورد نیاز این سازمان عبارتند از:

• ارتباط بین دفتر مرکزی و شعب خود را در سراسر کشور برقرار کنند.
• تمامی مکالمات ضبط و در محل مناسبی آرشیو و به راحتی توسط شخص مورد نظر قابل دسترس باشد.
• از تماس های تلفنی ای که در طول روز برقرار می شود گزارش های گوناگون تهیه کنند.
• برای کاربران صندوق صوتی تعریف کنند و آن ها را به ایمیل ‌شان ارسال نمایند.
• تعامل IPPBX (استریسک  و…) با نرم افزار CRM : با ورود تماس به سیستم شما Backgroundی از سوابق تماس گیرنده (مشتری) نمایش داده شود و …
• IPPBX را با سیستم های ارتباطی دیگری همچون مایکروسافت لینک (Lync) و… یکپارچه کنند.

از تلفن های نرم افزاری که بر روی کامپیوتر شخصی، تبلت و تلفن های همراه نصب می شود استفاده کنند و به نوعی داخلی همراه داشته باشند.

برای افزودن این قابلیت ها، حتی در صورتی که قابل پیاده سازی بر روی سیستم تلفنی پاناسونیک باشند، هزینه ی قابل توجهی باید پرداخت شود. راه‌حل جایگزین برای دست یابی به قابلیت های جدید، به کارگیری سیستم های تلفنی مبتنی بر IP و یا همان IPPBX هاست، که تمامی امکانات را در مقابل هزینه پایین تر فراهم می کنند.

پس در صورتی که بخواهیم سیستم تلفنی پاناسونیک در جایگاه خود باقی بماند ولی از قابلیت های جدید سیستم های IP نیز بهره برده شود، باید در کنار دستگاه پاناسونیک، یک IPPBX قرار گیرد و به نحوی این دو سیستم اصطلاحاً با یکدیگر یکپارچه شوند.
از این طریق می توان گام نخست را برای ورود به دنیای ویپ (VoIP) برداشت و از تمامی امکانات این سیستم بهره برد.

با روشن شدن صورت مساله، یعنی برقراری ارتباط میان سیستم تلفنی پاناسونیک و یک IPPBX همچون استریسک و یکپارچه کردن آن ها، در ادامه نحوه انجام این کار شرح داده می شود.
برای برقراری ارتباط میان این دو سیستم، به طور کلی سه روش وجود دارد:

1. توسط ترانک SIP
2. با استفاده از لینک E1/PRI
3. با استفاده از پورت های آنالوگ (CO یا Extension)

1) ترانک SIP

در این روش باید مطمئن شد که آیا، پاناسونیک ماژول IP Gateway دارد یا خیر.

(در صورت داشتن ماژول فوق، به این PBXها Hybrid IP-PBX هم گفته می شود.)

به تصاویر زیر که نحوه ی نصب ماژول فوق را نشان می دهد، توجه کنید.

در صورت داشتن ماژول فوق، با فرض اینکه پاناسونیک پروتکل SIP را به عنوان یک  Option اضافه تلقی می کند، باید برای بهره بردن از آن، لایسنس آن را دریافت کنید تا بتوانید ترانک SIP را مورد استفاده قراردهید. در نهایت با اضافه کردن این قابلیت، نیاز به هیچ کارت یا ماژولی در سمت IPPBX استریسک ندارید. تنها کافیست ترانک را تعریف نمایید.

Dialplans  مناسب را تعریف کنید، تا داخلی های پاناسونیک و استریسک بتوانند بر روی بستر شبکه با استفاده از ترانک SIP با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

2) لینک E1/PRI

در صورت داشتن ماژول PRI بر روی پاناسونیک و قرار داشتن آن در محل سیستم استریسک (IPPBX) و با نصب یک کارت تلفنی دیجیتال بر روی آن، می توان با یک کابل E1، پاناسونیک را به سیستم استریسک متصل کرد.

کارت های تلفنی PRI استریسک

سناریو: به عنوان مثال سازمانی دارای یک PBX  پاناسونیک است و تمامی داخلی ها و تعداد 15 خط شهری به آن متصل هستند. این سازمان نیاز دارد که داخلی های بیشتری را به مجموعه ی خود اضافه کند، تمامی تماس ها را ضبط کند، یک منوی صوتی چند لایه برای تماس های ورودی پخش کند و… یکی از راه حل های مناسب، متصل کردن استریسک با استفاده از برقراری یک لینک  E1بین کارت PRI/E1 استریسک و ماژول PRI/E1 پاناسونیک می باشد.
تماس از سمت مخابرات وارد پاناسونیک و سپس از طریق لینک E1 وارد استریسک می شود، در استریسک منوی صوتی برای تماس پخش و همزمان تماس ضبط می شود در این صورت تماس یا به داخلی استریسک وصل می شود و یا اینکه تماس مجددا از روی لینک E1 وارد پاناسونیک و به داخلی آن متصل می گردد.

سناریو: سازمانی یک لینک E1 داشته است که از سمت مخابرات به  PBX پاناسونیک متصل بوده و در حال حاضر نیاز دارد تعدادی داخلی VoIP اضافه کند و همان قابلیت هایی که قبلا به آن اشاره کردیم را به سیستم تلفنی خود اضافه کند، بنابراین راه حل مناسب می تواند استفاده از کارت E1 دو پورت بر روی سرور باشد تا یکی از پورت ها به لینک E1 مخابرات وصل شود و پورت دوم به ماژول PRI/E1 پاناسونیک متصل گردد.

در این سناریو می توانیم به جای کارت، از گیت وی Vega 200G محصول شرکت Sangoma یا از IPPBX شرکت یستار (Yeastar) مدلU520  هم استفاده کنیم.

شکل بالا یکی از رایج ترین سناریو های ارتباط پاناسونیک و استریسک است. تماس ها از سمت مخابرات و از طریق لینک ارتباطی E1 بین مودم و گیت وی سنگوما وارد گیت وی می شود و بعد از پیدا کردن مسیر، تماس را از طریق ترانک SIP به سمت سرور استریسک می فرستد، سپس در صورت لزوم تماس از طریق همین ترانک SIP مجددا وارد گیت وی شده و آن را از طریق لینک دوم E1 به سمت پاناسونیک می فرستد.

در صورتی که ماژول E1 پاناسونیک شما دارای پورت BNC می باشد، می توانید از یک Balun، که مبدل R45 و BNC است، استفاده نمایید؛ تا ارتباط فیزیکی آن را با سرور استریسک برقرار نمایید.

تا اینجا پاناسونیک (Panasonic) و استریسک (Asterisk) در یک شبکه ی Local بودند، فرض کنید پاناسونیک (Panasonic) در محل دیگری باشد. (مثلا در شعبه ی دیگر سازمان باشد) یا سرور استریسک شما بر روی VM باشد در این صورت نمی توانیم از کارت برای استریسک (Asterisk) استفاده کنیم، به همین منظور باید از گیت وی های E1 استفاده نماییم.
به شکل زیر نگاه کنید در واقع پورت E1 را از سمت پاناسونیک  به این گیت وی متصل و از روی بستر شبکه ی IP ( اینترانت و…) یک ترانک SIP از سمت این گیت وی با سرور استریسک برقرار می کنیم و مشابه سناریو های قبلی تنظیمات مربوط به مسیریابی (Dialplan) رو اعمال می کنیم.

سناریو: سازمانی را فرض کنید که دارای چندین شعبه می باشد که در هر شعبه یک PBX پاناسونیک قرار دارد و می خواهد ارتباط این شعب را از طریق بستر IP برقرار کند، در این صورت در هر شعبه از یک گیت وی تک پورت E1 سنگوما استفاده می کنیم. دستگاه پاناسونیک از طریق لینک E1 به گیت وی متصل می شود و در سمت دیگر از روی بستر شبکه ی IP، ترانک SIP با سایر نقاط برقرار می شود.

3) خطوط آنالوگ

در صورتی که دو مورد بالا قابل انجام نبود، مثلا پاناسونیک شما ماژول IP Gateway و لایسنس ترانک SIP نداشت و به دلیل بالا نبودن تعداد تماس های همزمان و هزینه ی بالای تجهیزات PRI و…  نخواستید از ماژول PRI استفاده کنید، می بایست از خطوط آنالوگ بهره برد. این روش در مقایسه با دو مورد قبل، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است؛ کانفیگ های بیشتری در سمت پاناسونیک نیاز دارد و همچنین دارای یکسری معایبی است که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
اغلب در این روش از یک گیت وی FXO یا کارت FXO در سمت استریسک استفاده می کنیم و پورت های آن را به Port Extension های پاناسونیک وصل می کنیم. به عبارت دیگر گیت وی FXO یا کارت، مانند یک گوشی تلفن برای پاناسونیک عمل می کند. تماس داخلی های پاناسونیک از طریق یک Hunt Group به سمت گیت وی FXO فرستاده می شود و در واقع داخلی های پاناسونیک برای برقراری ارتباط با داخلی های استریسک ابتدا شماره Hunt group را گرفته و بعد از Pick up شدن تماس توسط استریسک شماره ی داخلی را وارد کنند.

سناریو: سازمان نسبتا کوچکی دارای یک سیستم تلفنی پاناسونیک است، تعداد 4 خط شهری از سمت مخابرات به CO Portهای پاناسونیک وصل بوده است، این سازمان تصمیم دارد داخلی های آنالوگ پاناسونیک خود را حفظ و در کنار آن  یک سیستم VOIP را راه اندازی کند تا یک منوی صوتی، قابلیت ضبط تماس و گزارش تماس ها را به سیستم تلفنی خود اضافه کند. برای این سناریو یک سرور استریسک همراه با یک کارت 12 پورت FXO فراهم می کنیم تا 4 خط شهری، به سرور استریسک متصل و پورت های باقی مانده ی آن را به Port Extensionهای پاناسونیک متصل کنیم. به شکل زیر نگاه کنید.

 در این حالت تماس از سمت مخابرات، ابتدا وارد استریسک می شود و سپس در صورتی که بخواهد به داخلی پاناسونیک متصل شود، استریسک از طریق خطوط آنالوگ، تماس را به سمت پاناسونیک می فرستد.
مهم ترین نکته در این سناریو، مشکل نداشتن کالرآیدی تماس در سمت داخلی های پاناسونیک است.
سناریو: در سناریوی قبلی در صورتی که بخواهیم از FXS در سمت استریسک استفاده کنیم و پورت های آن را به CO Portهای پاناسونیک وصل کنیم، مشکل کالر آیدی حذف خواهد شد، ولی مشکل بزرگتری به وجود می آید و آن عدم توانایی شماره گیری داخلی های پاناسونیک از سمت استریسک است. بنابراین IVR هم نمی تواند به درستی کار کند.
به طور خلاصه ، در حالت اتصال  FXO  Port Extension در سمت داخلی های پاناسونیک، کالر آیدی نخواهیم داشت و در حالت اتصال FXS CO Port از سمت استریسک نمی تونیم داخلی های پاناسونیک را شماره گیری کنیم، مگر آنکه امکان تعریف DISA در سمت پاناسونیک وجود داشته باشد، در این صورت به صورت دو مرحله ای می توانیم از سمت استریسک با داخلی های پاناسونیک تماس بگیریم و همچنین در سمت استریسک مشکل عدم دریافت کالرآیدی را خواهیم داشت.

نکته: مطابق سناریوی قبلی در صورتی که پاناسونیک در محلی متفاوت از سرور استریسک قرار دارد یا اینکه سرور استریسک بر روی VM نصب شده است (سرور مجازی)، باید از گیت وی استفاده نمایید.

سناریو: فرض کنید دفتر کوچکی دارای یک سیستم تلفنی پاناسونیک است و شعبه ی دیگر این دفتر در محل دیگری قرار دارد، کارکنان نیاز دارند تا دفتر مرکزی با داخلی های شعبه ارتباط داشته باشد؛ برای همین منظور از یک گیت وی FXO در سمت پاناسونیک استفاده می کنیم تا پورت های آن به داخلی های پاناسونیک متصل شود. سمت دیگر گیت وی نیز، از روی بستر شبکه ی IP یک ترانک SIP با سیستم استریسک در سمت شعبه برقرار می کند.